Definicja Francuzi

Co to znaczy FRANCUZI: → naród Francji (60,7 mln osób), ukształtowany w długim procesie historycznym (od średniowiecza do XIX w.), posługujący się językiem francuskim (→ romańskie języki). Naród ten powstał w złożonym procesie → etnogenezy przez → asymilację plemion zamieszkujących Galię. F. (→ romańskie ludy) wywodzą się zatem od celtyckich Galów (tj. plemion celtyckich zamieszkujących Galię od V w. p.n.e. → Celtowie) oraz od tzw. Galorzymian, tj. plemion galijskich, które w czasach rzymskich uległy silnej romanizacji. W V w. n.e. napłynęli tu jeszcze germańscy Frankowie (→ Germanie), którzy także ulegli romanizacji. Asymilacja tych ludów możliwa była dzięki centralizmowi władzy państwowej. Król Franków, Chlodwig zjednoczył Galię w państwo Franków, które rozkwitło za panowania Karola Wielkiego. W IX w. przyjęła się nazwa Francja. Umacnianiu feudalizmu towarzyszył jednak wzrost potęgi księstw Normandii, Bretanii, Burgundii i Akwitanii. Po wygaśnięciu dynastii Karolingów w X w. rozpoczęła się dynastia Kapetyngów, którzy w XIII w. zdołali umocnić monarchię, ograniczając przywileje feudalne. W XV w. nastąpiło pełne zjednoczenie Francji. Okres Reformacji zaznaczył się wojnami religijnymi, między katolikami i francuskimi protestantami (→ hugenoci), zakończonymi wstąpieniem na tron przywódcy hugenotów. Król Henryk IV (dynastia Burbonów) przyjął jednak → katolicyzm i ogłosił równouprawnienie religijne. W XVII w. następował wzrost potęgi Francji przejawiający się ekspansją kolonialną, rozkwitem handlu zamorskiego, wzrostem bogactwa i roli mieszczan. Nastąpił też rozwój literatury i sztuki francuskiej. Narastające konflikty wewnętrzne (opór wobec absolutyzmu władzy monarszej) oraz zakończone niepowodzeniem wojny, doprowadziły do pogorszenia się sytuacji gospodarczej, a w rezultacie do wybuchu rewolucji francuskiej (1789– 1799). W 1789 r. zniesiono monarchię oraz przywileje feudalne. Hegemonia Francji w Europie nastąpiła za czasów Napoleona I Bonapartego, lecz jego upadek znacznie zmniejszył zasięg terytorialny Francji oraz pozbawił ją terytoriów zamorskich przejętych przez Brytyjczyków (Kanada, Antyle, Indie). W XIX w. polityczne dzieje Francji były niezwykle burzliwe – to przywracano, to znów obalono restytuowaną monarchię; to proklamowano republikę, to znów ogłaszano Francję cesarstwem. Ostatecznie w 1875 r. proklamowano republikę z silną władzą prezydencką. W 1 połowie XIX w. rozpoczęła się → rewolucja przemysłowa, nastąpił rozwój kolei, handlu zamorskiego, stworzono podstawy systemu bankowego. Przyczyniło się to do dynamicznego rozwoju gospodarczego Francji. Rozwój kapitału finansowego i przyspieszanie produkcji przemysłowej czynił z Francji potęgę gospodarczą i polityczną, co w 2 poł. XIX w. skutkowało ponowną ekspansją kolonialną, zwłaszcza w Afryce oraz w Indochinach. Po II wojnie światowej Francja aktywnie uczestniczyła w tworzeniu struktur europejskich (→ NATO, Rada Europy, → Unia Europejska). Francuska literatura i sztuka (muzyka, malarstwo, rzeźba, teatr i film) oraz dorobek naukowy, zwłaszcza myśli humanistycznej i filozoficznej, stanowi niepodważalny wkład w światowe dziedzictwo kultury. Znana jest także kuchnia francuska, a w sferze mody Francja uchodzi za światowe centrum. Przynależność państwową uznaje się za nadrzędną w określaniu przynależności narodowej, stąd za F. uważają się Alzatczycy, → Bretończycy, Korsykanie oraz inne narody i grupy etniczne zamieszkujące Francję. Obecnie społeczeństwo jest silnie zlaicyzowane (→ laicyzacja).