Definicja Austriacy

Co to znaczy AUSTRIACY: → naród Austrii (7,5 mln osób), zamieszkujący także w Niemczech i płn.-wsch. Włoszech oraz w USA. Posługuje się językiem niemieckim. W VIII–IV w. p.n.e. obszar dzisiejszej Górnej Austrii, głównie rejon Hallstatt (stąd nazwa „kultura halsztacka”), zamieszkany był przez ludność iliryjską (→ Ilirowie). Od VII w. p.n.e. trwały najazdy plemion → Scytów ze wsch. oraz → Celtów (Tauryskowie, Norykowie, Retowie) z zach. W II w. p.n.e. powstały nawet państwa m.in. Noryków i Retów, które tuż przed początkiem n.e. zostały pod-bite przez → Rzymian. Wzdłuż granicy imperium rzymskiego wyznaczonej na linii Dunaju powstało wiele warowni, które później rozwinęły się w miasta (m.in. Vindobona, czyli dzisiejszy Wiedeń). Rzymianie panowali tu do końca IV w. n.e. W kolejnych wiekach przez terytorium dzisiejszej Austrii przetaczały się liczne najazdy plemion, głównie germańskich (Herulowie, Kwadowie, Markomanowie), a w VI w. byli to kolejno Ostrogoci, Frankowie i Longobardowie (→ Germanie). W VI–VIII w. w Austrii wsch. i dolinach alpejskich osiedlili się → Słowianie – słowiańskie plemię Korutan utworzyło nawet własne państwo (Karyntia) – zaś od płn. napłynęli Bawarowie. W IX w. Austria znalazła się w obrębie Rzeszy Niemieckiej tworząc tzw. Marchię Wschodnią. Od tego czasu nasiliła się kolonizacja bawarska oraz germanizacja zamieszkałych tu plemion. Sprzyjało temu szerzenie chrześcijaństwa na terenie całej Austrii przez klasztory niemieckie. Stale rozszerzano granice Marchii Wschodniej, zwłaszcza w kierunku wsch., aż ok. 1140 r. jej zasięg pokrył się z zasięgiem dzisiejszej Dolnej Austrii. W 1156 r. stolicę Marchii przeniesiono do Wiednia. Pozostałe kraje austriackie stanowiły odrębne księstwa (Styria, Karyntia), hrabstwa (Tyrol) bądź arcybiskupstwa (Salzburg). Większość z nich także podlegała Rzeszy Niemieckiej. W 2 poł. XIII w. władzę w Austrii przejęła dynastia Habsburgów, która władała aż do I wojny światowej. Habsburgowie rozszerzali swe terytoria poprzez zakupy ziem oraz przez małżeństwa dynastyczne. Austria stała się arcyksięstwem należącym do Rzeszy Niemieckiej. W XVI w. obejmowała Czechy wraz ze Śląskiem i Łużycami, Węgry, Słowenię i część Chorwacji, sięgając aż po Gorycję i Triest we Włoszech. Odpierała najazdy → Turków (najgroźniejszy w 1683 r., kiedy to z odsieczą przybył król Jan III Sobieski). Monarchia austrowęgierska stworzona przez Habsburgów oraz religia katolicka odegrały najistotniejszą rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej A. W rozwoju kultury zaznaczał się związek z kulturą niemiecką oraz wpływy kulturowe narodów wchodzących w skład cesarstwa (węgierskie, słowackie, włoskie). Zróżnicowanie kulturowe wynika nie tylko z nasilenia wpływów kulturowych sąsiednich państw (np. Niemiec, Włoch), ale i ze znacznego zróżnicowania środowiska geograficznego Austrii. W XVII– XVIII w. zaczęły powstawać w Austrii manufaktury, początkowo włókiennicze, później także innych branż (m.in. fabryki porcelany). W sztuce dominował styl barokowy. Za panowania Marii Teresy i jej syna Józefa (1740–1790) zreformowano państwo (tzw. reformy józefińskie), dążąc do jego integracji oraz do centralizacji władzy. Panującą religią pozostał katolicyzm, lecz dokonano → laicyzacji uniwersytetów, zniesiono zakon jezuitów, przeprowadzono reformę oświaty, która dotąd związana była z klasztorami (w każdej miejscowości powstały państwowe szkoły podstawowe), wydano patenty tolerancyjne dla innowierców, zniesiono dyskryminację → Żydów, co ułatwiło ich → asymilację. Zniesiono także poddaństwo osobiste chłopów oraz zaciąg do wojska, zastępując go poborem. Austria utraciła Śląsk (jego część polską) na rzecz Prus, lecz później wzięła udział w I i III rozbiorze Polski zagarniając Galicję (księstwo halickie) i Lodomerię, czyli księstwo włodzimierskie. W wyniku wojny z Turcją przyłączyła Bukowinę. Toczyła też wojny z Francją (po klęsce Napoleona odzyskała wiele utraconych ziem). Stopniowo wielkie imperium wielonarodowe traciło jednak swe wpływy. W 2 poł. XIX w. posiadłości włoskie weszły w skład zjednoczonych Włoch. Austria utraciła także wpływy w Niemczech przez rosnącą potęgę Prus. Powstania narodowowyzwoleńcze Węgrów zakończyły się uzyskaniem przez nich autonomii w 1867 r. Narastanie świadomości narodowej powodowało zaognienie konfliktów między różnymi → narodowościami wchodzącymi w skład monarchii. Na początku XX w. → struktura narodowościowa Austro -Węgier kształtowała się następująco: ludność niemiecka stanowiła ok. 35%, węgierska ok. 19%, czeska i słowacka 16,5% serbska i chorwacka 10,5%, polska 10%, ukraińska 8%, rumuńska 6,5%, słoweńska 2,5%, włoska 2%. Występowało przy tym duże zróżnicowanie w poziomie rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów należących do Austrii. Prawie cały potencjał gospodarczy koncentrował się w Dolnej Austrii, Styrii, na Morawach, w Czechach i na Śląsku. Z pozostałych obszarów nasilała się emigracja do miast i ośrodków przemysłowych (Wiedeń zwiększył liczbę ludności z 400 tys. mieszkańców w poł. XIX w. do 2 mln w 1914 r.). Nasilała się także emigracja zamorska, głównie do USA. W wyniku I wojny światowej cesarstwo Austro -Węgierskie zakończyło swe istnienie. Austria w 1918 r. została proklamowana republiką. Z rozpadu cesarstwa powstały państwa narodowe (Austria, Czechosłowacja, Węgry), a inne kraje (Polska, Rumunia, Jugosławia) odzyskały swe ziemie zagarnięte przez Austrię. W 1938 r. Hitler przyłączył Austrię do Niemiec. Terror hitlerowski potęgował niechęć A. oraz umacniał poczucie odrębności narodowej w stosunku do Niemców, mimo, iż jeszcze w okresie międzywojennym wielu A. uważało się za Niemców. Po zakończeniu II wojny światowej Austria, podobnie jak Niemcy, została podzielona na cztery strefy okupacyjne. Okupacja trwała aż do 1955 r., kiedy to przywrócono Austrii pełną suwerenność w zamian za zadeklarowanie wieczystej neutralności, przejawiającej się nie przystępowaniem do żadnych sojuszy wojskowych oraz zakazem tworzenia na jej terytorium obcych baz wojskowych. Austria brała udział w wielu inicjatywach pokojowych i rozbrojeniowych. Współcześnie społeczeństwo austriackie jest silnie zurbanizowane (65% ludności mieszka w miastach). Rozwinięta gospodarka posiada wysoki udział pracujących w usługach (turystyka, finanse i ubezpieczenia, handel, kultura) oraz w przemyśle (hutnictwo żelaza i aluminium, przemysł maszynowy, środków transportu, elektrotechniczny). Towarowe rolnictwo obejmuje uprawę zbóż, buraków cukrowych, ziemniaków i winorośli, warzywnictwo, sadownictwo oraz hodowlę trzody chlewnej, drobiu, a na obszarach alpejskich owiec, bydła, zwłaszcza mlecznego, oraz leśnictwo.