Definicja Afgańczycy

Co to znaczy AFGAŃCZYCY: wieloetniczna ludność Afganistanu (około 23 mln osób), z której tworzy się dopiero → naród afgański. Liczba ludności trudna do precyzyjnego ustalenia z racji na około 2,5 mln koczowników i około 3,5 mln (1995 r.) → uchodźców wojen (interwencja wojsk Związku Radzieckiego w latach 1979–1989) i konfliktów etnicznych (lata 90. XX w.). Wojny nie tylko rujnowały państwo, lecz i zmieniały jego → strukturę etniczną. Do głównych → grup etnicznych Afganistanu należą → Pasztunowie (Afganowie), Hazarowie, → Tadżycy, → Uzbecy, Beludżowie, → Turkmeni, → Nuristańczycy, Paszajowie i in. (w większości → irańskie ludy). Najliczniejsi są Pasztunowie (Afganowie), podzieleni na sporo plemion, posługujący się językiem paszto. Są → sunnitami. Ich udział w ogólnej liczbie ludności Afganistanu pomniejszył się z 52% do 22% wskutek wojny lat 80. XX w. (uchodźstwo, emigracja). Po fali migracji powrotnych na pocz. lat 90. XX w. ponownie wzrósł, lecz tylko do 38%. Hazarowie, zamieszkujący górskie obszary środk. części państwie są z kolei → szyitami, co w przeszłości powodowało prześladowania ze strony Pasztunów. Ich udział w zaludnieniu państwie wzrósł z 9% przed wojną do 14% aktualnie. Tadżycy prowadzą osiadły tryb życia, zamieszkując raczej w miastach, zaś ci, którzy mieszkają w dolinach górskich i na podgórskich równinach, w szczególności w płn.-wsch. części państwie, zajmują się rolnictwem. Stanowią drugą, co do wielkości grupę etniczną (adekwatnie 20% i 30% ogółu ludności). Posługują się językiem dari (podobnie jak Hazarowie). Tadżycy pamirscy są pasterzami i – tak jak Beludżowie – posługują się odrębnymi językami z gatunku irańskiej. Znaczne ekipy etniczne stanowią również zamieszkujący w płn. części państwie Uzbecy (10%) i Turkmeni (5%). Mozaikę etniczną uzupełniają Nuristańczycy, Paszajowie, Czahar-Ajmakowie i in. Znacznemu zróżnicowaniu językowemu towarzyszy powszechna znajomość jednego z dwóch języków → urzędowych: paszto albo dari (→ irańskie języki). A. wyznają islam (w większości sunnicki). Ludność Afganistanu cechuje się wysokim przyrostem naturalnym, a również powszechnym → analfabetyzmem (w szczególności pośród kobiet). W → strukturze zatrudnienia dominuje rolnictwo. Około 37% ziemi uprawnej wymaga nawadniania. Uprawia się zboże (raczej pszenicę), bawełnę, trzcinę cukrową, tytoń, winorośl, a również mak (na opium). Kluczowym regionem rolniczym są niziny w płn. części państwie. Prowadzi się także ekstensywny chów owiec, kóz, wielbłądów, bydła. Rozwijany jest przemysł spożywczy, włókienniczy (w szczególności bawełniany), obuwniczy, a również nawozów azotowych (w oparciu o rodzime złoża gazu ziemnego). Wojny przyczyniły się do znacznego upadku rzemiosła, które słynęło z wyrobu dywanów, jubilerstwa, złotnictwa, wyrobów metalowych, rusznikarstwa, ceramiki. Zniszczyły również sporo miast. Tylko około 39% ich mieszkańców posiada dostęp do bezpiecznych ujęć wody pitnej (na wsi raptem 5%). Domy wiejskie wznoszone są z gliny zmieszanej ze słomą, jedynie na wsch. (Nuristan) buduje się bogato zdobione domy drewniane