Definicje społeczne A

• Co to jest Akwizytor Definicja nabywców na dane wyroby, zbierający zamówienia i podpisujący umowy. A. regularnie stosuje tak zwany sprzedaż bezpośrednią
• Co to jest Abolicjonizm Definicja jakiegoś prawa na przykład kary Zgonu. Historycznie - ruch społ. zapoczątkowany w Stanach Zjedn. na przełomie XVIII i XIX w., którego celem
• Co to jest Aborcja Definicja chirurgiczny, opierający na opróżnieniu jamy macicy z rozwijającego się tam jaja płodowego. W Polsce a. klasyfikuje Ustawa z 1993 o
• Co to jest Absolutorium Definicja kolegialnego (na przykład parlamentu, wal-nego zebrania) wyrażająca pozytywną ocenę działalności finansowej w ustalonym okresie (normalnie
• Co to jest Absolutyzm Definicja rękach jednostki albo innego organu, który ma wyłączność na tworzenie prawa i zarządzanie sprawami państwa, a również forma rządów
• Co to jest Społeczna Adaptacja Definicja ekipy) do ustalonych warunków społ.; wynik przystosowania społ. jednostki (ekipy) iuzyskiwania równowagi pomiędzy potrzebami
• Co to jest Administracja Definicja polegająca na zarządzaniu i kierowaniu instytucjami państwowymi albo samorządowymi; wydzielony w aparacie państwowym mechanizm organów
• Co to jest Afryka Definicja 30,3 mln km2 i dynamicznie wzrastającej liczbie ludności ocenianej wgranicach 700-800 mln (12% wszystkich mieszkańców świata). Stanowi
• Co to jest Agentura Definicja agentów prowadząca wprost albo tajnie działalność szpiegowską na korzyść obcego państwa lub określonej organizacji (na przykład koncernu
• Co to jest Aglomeracja Definicja liczby osób i budynków (a. miejska) albo zakładów produkcyjnych (a.przemysłowa). A. odnosi się do urbanistyki (jest to planowania
• Co to jest Agraryzm Definicja polit. rozwijające się w 2 poł. XIX w. Wg koncepcji a. chłopi stanowią fundamentalną, w najwyższym stopniu twórczą i najwartościowszą
• Co to jest Agresja Definicja inne. Pakt Ligi Narodów (1919) określał warunki prowadzenia wojny, lecz nie wykluczał wojny agresywnej. Pakt Brianda-Kelloga z 1928
• Co to jest Akcja Definicja kapitału firmy akcyjnej. Potwierdza jego prawa jako udziałowca, uprawnia do otrzymania dywidendy, a również daje prawo uczestnictwa w
• Co to jest Pracowniczy Akcjonariat Definicja działającego na zasadzie firmy akcyjnej, gdzie pewien pakiet akcji znajduje się w rękach pracowników spółki. Zazwyczaj służy jako pieniądze
• Co to jest Rewolucja Aksamitna Definicja 80. i 90. w Czechosłowacji. Zmiana ustroju i przejęcie władzy poprzez demokr. siły opozycyjne miały przebieg pokojowy. Mechanizm ten trwał
• Co to jest Aksjologia Definicja filozofii; edukacja o wartościach, zajmująca się badaniem istoty wartości i podstawami i miernikami wartościowania. A. zajmuje się między
• Co to jest Aukcja Definicja nabywcą jest osoba oferująca najwyższą cenę. Przeważnie obiektem a. są wyroby o dużej wartości, dzieła sztuki, konie czy pamiątki po
• Co to jest Normatywny Akt Definicja upoważnionego podmiotu (na przykład organu organizacji społ.), wydany opierając się na konstytucyjnie albo ustawowo nadanych uprawnień
• Co to jest Oskarżenia Akt Definicja zawierające wniosek wdrożenia postępowania przed sądem przeciwko określonej osobie. A.o. wnoszą: oskarżyciel publiczny, jest to prokurator
• Co to jest Urodzenia Akt Definicja cywilnego, który stwierdza fakt urodzenia. Wpisane są wnim imiona, nazwisko i płeć dziecka, miejsce i data jego urodzenia, a również imię
• Co to jest Amnestia Definicja opierający na całkowitym albo częściowym darowaniu kary za popełnione i orzeczone wyrokiem sądu przestępstwa. A. ogłasza się normalnie z
• Co to jest Wykonawczy Akt Definicja celu wykonania ustawy z powołaniem się na szczegółowe upoważnienie w niej zawarte. Przeważnie a.w. noszą nazwę: rozporządzenia, zarządzenia
• Co to jest Aktyw Definicja przejawiająca największą inicjatywę w podejmowaniu zadań i ich realizacji. A. wywiera zdecydowany wpływ na kształtowanie się recenzji w
• Co to jest Ambasador Definicja stopnia, akredytowanego przy głowie państwa. Początkowo a. był wysyłany tylko w misjach szczególnych. Ograniczenia w posługiwaniu się
• Co to jest Północna Ameryka Definicja włączana jest również Ameryka Środk. Pow. 24,24 mln km2, 34 państwa, około 448 mln ludności. Przewarzająca część krajów kontynentu
• Co to jest International Amnesty Definicja organizacji pozarządowych, założona z inicjatywy bryt. prawnika P. Benesona w 1961 w Londynie. Skupia setki tys. członków w powyżej 160
• Co to jest Amortyzacja Definicja zużycia środka trwałego. Stawka, o jaką pomniejszyła się wartość danego środka wskutek jego używania w ustalonym czasie. A. może dotyczyć
• Co to jest Fundamentalna Analiza Definicja giełdzie papierów wartościowych. Ma ocenić zysk walorów do kupienia albo sprzedaży. A.f. opiera się raczej na danych hist. (na przykład
• Co to jest Aneksja Definicja państwa pod przymusem albo przy wykorzystaniu siły zbrojnej albo innych środków nacisku. Może być jednostronnym aktem albo rezultatem
• Co to jest Ankieta Definicja dzięki pytań zadawanych ustnie, na piśmie albo skierowanych do ogółu przy udziale mass mediów; formularz z pytaniami, wymagający udzielenia
• Co to jest Antysemityzm Definicja społ. żyd. Nienawiść jest związana z przypisywaniem narodowi żyd. negatywnych cech i zachowań przynoszących utraty albo nieszczęście innym
• Co to jest Anzus Definicja San Francisco, wszedł w życie w 1952 i stanowił obiekt mechanizmu antykomunist. bloków wojsk. wspólnie z SEATO, CENTO, NATO; nazwa pochodzi
• Co to jest Aport Definicja majątku firmy, który daje prawo do udziału w zyskach. Osoby fizyczne i prawne mogą wnosić: a. finansowy (odmiennie pieniężny), a. rzeczowy
• Co to jest Arystokracja Definicja zaznaczonych ze względu urodzenia. W starożyt. Grecji a. tworzyła dziedziczna klasa ogromnych właścicieli ziemskich. W Atenach - eupatrydzi
• Co to jest Arystoteles Definicja Chalcydyckiego), syn nadwornego lekarza króla Macedonii, w latach 367-347 przed naszą erą uczeń wAkademii Platona, potem prof., wAssos w
• Co to jest Asean Definicja międzyrządowa organizacja powołana w 1967 w Bangkoku, obejmuje Malezję, Singapur,Indonezję, Filipiny, Tajlandię, Brunei i Wietnam. Popiera
• Co to jest Asertywność Definicja wyrażania swoich myśli, uczuć, przekonań albo pragnień, lecz wsposób respektujący uczucia, poglądy i opinie drugiego człowieka (rozmówcy
• Co to jest Asymilacja Definicja społ.-polit. mechanizm zacierania się różnic nar. i kult. w społeczeństwach wieloetnicznych. Zazwyczaj ekipa mniejsza i słabsza polit
• Co to jest Ateizm Definicja nadprzyrodzonych jako czegoś niezgodnego znauką, rozumem bądź doświadczeniem; odrzucenie wszelkich wierzeń i praktyk rel. Termin wprowadził
• Co to jest Opcja Atlantycka Definicja rozwoju Europy zobecnością w jej strukturach i polityce Stanów Zjedn. Po II wojnie świat. zaangażowanie polit., gosp. i milit. USA wEuropie
• Co to jest Palestyńska Autonomia Definicja uzyskana na mocy porozumienia zawartego w 1993 poprzez Izrael i Organizację Wyzwolenia Palestyny. Izrael wyraził w nim zgodę na utworzenie
• Co to jest Dyplomatyczny Azyl Definicja na terenie misji dypl., wykonywany dzięki zasadzie eksterytorialności tych przedstawicielstw. W praktyce dotyczy to konsulatów, okrętów
• Co to jest Autorytaryzm Definicja w opozycji do liberalizmu, parlamentaryzmu i rzą- dów demokratycznych. Głosi potrzebę silnej i hierarchicznie zorganizowanej władzy
• Co to jest Agio Definicja różnica wartości nominalnej i wartości realnej waluty albo papieru wartościowego
• Co to jest Finansowa Afera Definicja nieuczciwe, nielegalne, niezgodne z prawem osiąganie korzyści finansowych, kojarzona z korupcją czy malwersacją
• Co to jest Alimenty Definicja utrzymania, normalnie stawki pieniężne, przysługujące nie mogącym się samodzielnie utrzymać dzieciom albo osobom znajdującym się w trudnej
• Co to jest Jasir Arafat Definicja kształcił się w Kairze i Stuttgarcie, brał udział w wojnach, arab.-izrael. konfliktu, organizował szkolenie partyzantki palest. W 1965
• Co to jest Anarchizm Definicja XIX w. jako opozycja kapitalizmu i zasad marksistowsko-leninowskiej ideologii. Artystami a. byli: J.Proudhon, M. Bakunin i P.Kropotkin
• Co to jest Konflikt Izraelski Arabsko Definicja arab. i Palestyńczykami a Izraelem, trwa od lat 40. XX w., stanowi obiekt bliskowschodniego konfliktu. Utworzenie państwa Izrael na
• Co to jest Konrad Adenauer Definicja Kolonii (1917-33) i przewodniczący Prus- kiej Porady Państwa (1920-32) - pozbawiony tych funkcji poprzez nazistów. Jeden zwspółzałożycieli
• Co to jest Wojna Afgańska Definicja inspirowany poprzez proradz. Ludowo-Demokratyczną Partię Afganistanu (1978). Po obaleniu prez., władzę objął N.M. Taraki, który zaczął
• Co to jest Apec Definicja rejonu Pacyfiku, podpisany w 1989 na konf. min. spraw zagr. ihandlu z 12 krajów w Canberze (Australia). Założycielami były państwa ASEAN i
• Co to jest Apelacja Definicja prawie - środek odwoławczy od orzeczenia (wyroku) sądu I instancji do sądu II instancji. W polskiej praktyce a. od wyroku sądu rejonowego
• Co to jest Aureliusz Augustyn Definicja poganina ichrześcijanki, wykształcony na klasycznych wzorach rzym. i gr., nauczyciel retoryki (sztuki wymowy). W 391 przyjął święcenia
• Co to jest Australia Definicja obejmująca kontynent austral. i wyspy na platformie kontynentalnej, między innymi Tasmanię, Nową Gwineę; kraj (popr. Związek Australijski
• Co to jest Austria Definicja Europie, graniczy ze Szwajcarią, Lichtensteinem, Niemcami, Czechami, Węgrami i Słowenią. Pow. 83 857 km2, ludność 7,8 mln, nie mniej
• Co to jest Autonomia Definicja samodzielnego rozstrzygania spraw wewn. zbiorowości. A. może dotyczyć instytucji, miasta, regionu narodu. Do a. narodowościowej albo
• Co to jest Kbwe Końcowy Akt Definicja dokument przyjęty na zakończenie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w 1975 wHelsinkach. Podpisany poprzez wszystkie
• Co to jest Azja Definicja wspólnie z Europą - Eurazję. Granicę zEuropą wyznacza linia łańcucha górskiego Ural, rz. Emba, M. Kaspijskie, M. Azowskie, M. Czarne
• Co to jest Alienacja Definicja oznaczający przeniesienie własności albo tytułu do nieruchomości (z łaciny alienatio - oddanie, sprzedanie). W znaczeniu ogólnym
• Co to jest Publiczna Administracja Definicja urzędami, których działalność obejmuje niemal wszystkie dziedziny życia, na przykład handel, rzemiosło, szkolnictwo, budownictwo
• Co to jest Apatryda Definicja pozbawiony ojczyzny. Zobacz także bezpaństwowiec
• Co to jest Ajatollah Definicja najwyższy lider rel. szyitów. Zobacz także szyici
• Co to jest Państwowy Aparat Definicja organów państwa iobsługujących je urzędów i instytucji, które służą centralnemu ośrodkowi, podejmującemu decyzje (na przykład rządowi), do
• Co to jest Anarchia Definicja które wynikają z braku albo bezsilności władzy państwowej. Wg anarchistów - ustrój społ.-polit., gdzie nastąpiła likwidacja struktur i
• Co to jest Polityczny Aktor Definicja uczestnik życia polit., na przykład polityk, partia polityczna, prezydent, rząd i tym podobne Wprowadzenie tego definicje do politologii ma
• Co to jest Informacyjne Agencje Definicja przekazywaniem informacji ze świata poprzez korespondentów krajowych i zagr. A.i. dostarczają materiał (opierając się na specjalnej umowy
• Co to jest Apatia Definicja obojętność połączona z brakiem aktywności i ograniczeniem zainteresowań. Może być skutkiem długotrwałej dolegliwości, wyczerpania
• Co to jest Anomia Definicja norm i instytucji regulujących i kontrolujących życie jednostek, grup i społeczeństwa. W skutku ludzie, podlegając wpływowi różnych
• Co to jest Afta Definicja zaplanowane poprzez państwa ASEAN jako strefa wolnego handlu (1993), miało objąć wszystkie państwa azjat. i wywołać postęp regionu
• Co to jest Polityczny Azyl Definicja udzielane osobom prześladowanym we własnym państwie z racji na działalność polit. W starożyt. i średniow. udzielany w miejscach kultu rel
• Co to jest Hannah Arendt Definicja Studiowała filoz. i teol. W 1933 po dojściu A.Hitlera do władzy wyjechała do Francji, astamtąd w 1940 do USA. W latach 1955-75 wykładowca
• Co to jest Międzynarodowy Arbitraż Definicja arbitrów wskazanych poprzez strony sporu, a więc w relacjach międzynar. państwa, ewentualnie inne podmioty prawa międzynar. Orzecznictwo
• Co to jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Definicja której zadaniem jest prywatyzacja Państwowych Gospodarstw Rolnych (PGR). Agencja jest finansowana z dotacji budżetowej, prócz tego ma swoje
• Co to jest Apolityczność Definicja obecnych zagadnień polit., wyrażająca się w odrzuceniu udziału w życiu polit., co przejawia się na przykład wnieuczestniczeniu w wyborach
• Co to jest Alfred Adler Definicja naukową zaczął na uniwersytecie w Wiedniu, od 1929 prof. Uniwersytetu Columbia wNowym Jorku, artysta psychologii indywidualnej. Wg A
• Co to jest 2000 Agenda Definicja Europejską, ogłoszony w Parlamencie Europejskim po zakończeniu konferencji międzyrządowej w1997, przedstawia cele i politykę UE na przełom
• Co to jest Abdykacja Definicja z tego tytułu praw poprzez panującego monarchę, może być przymusowa lub spowodowana sytuacją państwie, która uniemożliwia dalsze
• Co to jest Akumulacja Definicja gromadzenie pieniędzy w celu zrealizowania jakiegoś przedsięwzięcia, na przykład zakupu nowych maszyn czy założenia spółki
• Co to jest Łacińska Ameryka Definicja leżące w Ameryce Pd. i Środk., na pd. od rzeki Rio Grande del Norte. Łączy je hist. i kulturowe powiązanie z państwami Płw. Iberyjskiego
• Co to jest Aklamacja Definicja głosowania, przyjęcie albo odrzucenie poprzez określone gremium jakiejś uchwały, wniosku, kandydatury lub zatwierdzenie istniejących władz
• Co to jest Południowa Ameryka Definicja mln2, 15 krajów, około 320 mln ludności. W relacjach międzynar. stanowi część regionu Ameryki Łacińskiej
• Co to jest Agencja Definicja przedstawicielstwo urzędu, spółki albo państwa, zajmujące się zadaniami zleconymi w danej dziedzinie, na przykład: a. informacyjne
• Co to jest Altruizm Definicja innych ludzi, gotowość poświęcania interesów osobistych dla konkretnej osoby bądź ekipy. Terminu a. użył po raz pierwszy A. Comte (1798
• Co to jest Agenda Definicja załatwia kwestie z zakresu kompetencji reprezentowanego organu, na przykład a. banków - rozmieszczenie placówek w różnych częściach miasta
• Co to jest Abolicja Definicja umorzenia postępowania karnego za określone przestępstwa, kary grożącej za ich popełnienie albo w odniesieniu pewnej kategorii przestępców
• Co to jest Communautaire Acquis Definicja na który składają się między innymi traktaty założycielskie Wspólnot, Jednolity Akt Europejski, Traktat z Maastricht i Amsterdamu
• Co to jest Adaptacja Definicja się jednostki albo ekipy do wzorów zachowania i postępowania innych osób, na przykład uczeń musi zaakceptować obyczaje życia szkolnego
• Co to jest Adwokat Definicja prawnej polegającej na obronie oskarżonych w kwestiach karnych (za popełnienie przestępstwa) i zastępstwie stron przed sądami w kwestiach
• Co to jest Teczkowa Afera Definicja Macierewicza niesprawdzonych informacji o powiązaniach z sekretnymi służbami bezpieczeństwa niektórych posłów, senatorów i L.Wałęsy
• Co to jest Agent Definicja szpiegowską na zlecenie organizacji bądź instytucji; 2. osoba działająca z upoważnienia na rzecz jakiejś instytucji, na przykład a
• Co to jest Agitacja Definicja kwestie, ideologii, organizacji albo programu polit. A. zwykle związana jest z kampanią wyborczą. Jako forma propagandy ma służyć
• Co to jest Akcjonariusz Definicja osoba posiadająca akcje, które są częścią kapitału firmy akcyjnej
• Co to jest Akcept Definicja pieniężnej określonej na wekslu albo czeku. Osoba wystawiająca weksel trasowany (trasant) wydaje innej osobie (trasatowi) polecenie
• Co to jest Akredytacja Definicja obcego państwa poprzez władze państwa przyjmującego, co jest równoznaczne zdopuszczeniem do spełnienia zadań szefa misji dypl., a więc
• Co to jest Akredytywa Definicja na tym, Iż bank wystawia dokument, na którego podstawie otwiera klientowi w jednym z oddziałów banku albo w banku z nim współpracującym
• Co to jest Prawny Akt Definicja kompetentne organy krajów. (na przykład parlament) i upoważnione poprzez kraj inne podmioty prawne (na przykład samorząd terytorialny). A.p
• Co to jest Aktywa Definicja do podmiotu gospodarczego. Posiadają wymierną wartość pieniężną i mogą przynosić zysk. Dzielimy je na: a. trwałe (ziemia, budynki, maszyny
• Co to jest Zgonu Akt Definicja urzędnika stanu cywilnego. ?mierć powinien być zgłoszony najpóźniej pośrodku 3 dni, jeśli jego powodem była dolegliwość zakaźna - pośrodku
• Co to jest Techniczna Analiza Definicja giełdzie papierów wartościowych. Ma ocenić zyskowność akcji do kupienia albo sprzedaży. Bazuje na określeniu czynników psychospołecznych
• Co to jest Rynek Wspólny Andyjski Definicja jedno z ugrupowań integracji regionalnej w Ameryce Łacińskiej. Powołane na mocy układu zCartageny, podpisanego w 1969 poprzez Boliwię
• Co to jest Antyklerykalizm Definicja program laicyzacji i postulujące uwolnienie życia polit., społ., kult. spod dominacji kościoła i kleru. Był reakcją na klerykalizm i
• Co to jest Aprecjacja Definicja wywołany grą sił rynkowych wartości wymiennej albo siły nabywczej waluty nar. w relacji do innej waluty. Wynika z niedostatecznej emisji
• Co to jest Apartheid Definicja poprzez władze Republiki Południowej Afryki (RPA) po dojściu do władzy w 1948 Partii Nacjonalistycznej, użytkowana w praktyce poprzez
• Co to jest Arbitraż Definicja sprzedaży towarów albo papierów wartościowych. W bank. - wykup papierów wartościowych na rynkach, na których notowania danych walorów są
• Co to jest Autarkia Definicja osiągnięcia pełnej samodzielności gosp. Funkcja importu ograniczona jest do niezbędnego minimum - sprowadzane są wyroby, które nie mogą być
• Co to jest Autokracja Definicja władza najwyższa w kraju sprawowana jest poprzez jednego człowieka (autokratę) albo wyraźnie wyodrębnioną grupę osób (na przykład
• Co to jest Autorytet Definicja oparty na uznanych i cenionych w środowisku albo społeczeństwie wartościach: religii, prawie, nauce i tym podobne A. ma osoba, która
• Co to jest Awal Definicja oznaczonej na wekslu. W ten sposób osoba trzecia gwarantuje terminowy wykup weksla. Im więcej tego typu poręczeń na wekslu, tym jest on
• Co to jest Aktywność Definicja jednostki, polegająca na większej niż u innych osób intensywności bądź częstotliwości podejmowanych działań. A. intelektualna, przejawia
• Co to jest Małżeństwa Akt Definicja stanu cywilnego jako dowód zawarcia związku. W a.m. zmienia się: dane osobowe wstępujących wzwiązek małżeński; miejsce i datę sporządzenia
• Co to jest Aids Definicja atakującym układ odpornościowy organizmu. Przenosi się poprzez kontakty seksualne i krew. Od lat 80. tempo rozszerzania się zakażenia

Słownik krajowy, życie w społeczeństwie

Informacje dla obywatela, jak żyć we współczesnym społeczeństwie.