Definicja Protestantyzm

Co to znaczy PROTESTANTYZM: odłam → chrześcijaństwa, który powstał w opozycji do → Kościoła katolickiego (→ katolicyzm). Obejmuje liczne Kościoły i wspólnoty wyznaniowe, jakie powstały zarówno w XVI w. wskutek Reformacji, jak i w XVII –XVIII w. wskutek tak zwany drugiej reformacji, a również ekipy wyznaniowe powstałe w XIX i XX w. Niekiedy definicja p. rozszerza się na wszystkie wspólnoty chrześcijańskie, które protestują przeciwko wszelkim roszczeniom człowieka zmierzającym do zmniejszenia suwerenności Boga jako jedynego dawcy zbawienia. Aczkolwiek start p. datuje się od wystąpienia Marcina Lutra w 1517 r., to protestanci uważają, że ich Kościoły zostały założone poprzez Jezusa Chrystusa. Nazwa p. wywodzi się od protestu luteran, jaki w 1529 r. w Niemczech złożyli przeciw zniesieniu gwarancji cesarza na swobodne szerzenie swojej wiary. Po wystąpieniu Lutra w 1517 r. ukształtował się → luteranizm (Kościół ewangelicko -augsburski), który swym zasięgiem obejmował raczej Niemcy i Skandynawię. Wkrótce powstał → kalwinizm (Kościół ewangelicko-reformowany) rozprzestrzeniając się na Szwajcarię, Francję i Niderlandy. Władca Henryk VIII uniezależnił Kościół angielski od papieża, tworząc Kościół anglikański (→ anglikanizm). W XVII i XVIII w. w łonie tych Kościołów powstały ruchy opozycyjne, tak zwany druga reformacja, których rezultatem było utworzenie nowych Kościołów i wspólnot wyznaniowych: → anabaptyzmu, → prezbiterianizmu, → purytanizmu (stworzonych już w XVI w.), → mennonityzmu, → baptyzmu, → pietyzmu (XVII w.), → metodyzmu (XVIII w.), → adwentyzmu, → kwakrów, → mormonów, → Armii Zbawienia, → Świadków Jehowy (XIX w.), → zielonoświątkowców (XX w.). Wszystkie te Kościoły i wspólnoty ustala się ogólnie jako protestanckie. Różnią się one pomiędzy sobą w dziedzinie → doktryny religijnej, kultu czy organizacji, ale podstawę ich odrębności od katolicyzmu stanowią wspólne zasady, do których należą: 1. przyjęcie Biblii (zarówno Starego jak i Nowego Testamentu) za jedyne źródło Objawienia Bożego, odrzucając tradycję (wybrane z Kościołów uznają dogmaty przyjęte na czterech pierwszych soborach powszechnych), poprzez co każdy wierzący ma prawo do własnej interpretacji treści zawartych w Biblii. 2. odrzucenie wszelkich pośredników pomiędzy wierzącym a Bogiem, kapłanów i hierarchii kościelnej, a również spowiedzi indywidualnej, co pozwala realizować religijność indywidualną poprzez uwewnętrznienie przeżyć religijnych. Większą rolę przypisuje się indywidualnemu kontaktowi człowieka z Bogiem niż uczestnictwu we mszy św. 3. nie uznawanie Kościoła widzialnego jako instytucji o określonej hierarchii, ale wprowadzenie koncepcji Kościoła niewidzialnego jako zebrania wierzących, opartego na duchowej jedności i dostępującego działania łaski Bożej dzięki ofierze Chrystusa. 4. odrzucenie wszelkich zewnętrznych form kultu (odpustów, relikwii, wiary w święte obrazy, nie ma zakonów, celibatu, kultu świętych). 5. odrzucenie kultu Najświętszej Marii Panny. 6. uznanie tylko dwóch sakramentów świętych: chrztu i eucharystii, nie mniej jednak jedynie luteranie wierzą w obecność Chrystusa w eucharystii. 7. przewarzająca część Kościołów wierzy, Iż zbawienie jest możliwe tylko dzięki łasce (zasada → predestynacji, a więc przeznaczenia do zbawienia), inne podkreślają również rolę wiary w zbawieniu człowieka. Dobre uczynki są z kolei dowodem zbawienia, a nie drogą do uzyskania zbawienia. Kościoły protestanckie dopuszczają świeckich do udziału w wyborze pastorów, kaznodziejów, a również do kierowania sprawami gminy wyznaniowej. Kościoły są samodzielne i niezależne w ob-rębie poszczególnych krajów. Liczba protestantów szacowana jest na 450–640 mln osób, w tym między innymi ewangelicy reformowani (kalwini) 75 mln wyznawców, luteranie 64 mln wiernych, baptyści 43 mln ochrzczonych dorosłych, zielonoświątkowcy 50–20 mln (w zależności od klasyfikacji), metodyści 36 mln, adwentyści 10 mln. Rozbieżność w liczebności wyznawców wynika z nieostrej definicji p. Swym zasięgiem p. obejmuje sporo państw świata. W Europie to są raczej: Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja, Niemcy, Szwajcaria, aczkolwiek w ostatnich dwóch państwach stanowiących kolebkę p., znaczący jest także udział katolików. W Afryce Kościoły protestanckie występują w RPA (Kościół anglikański, baptyści, luteranie), Ugandzie (anglikanie), Nigerii (anglikanie, baptyści), Zairze (baptyści). W Ameryce Łacińskiej wspólnoty występują w Gujanie, Surinamie i na Jamajce. Największe zróżnicowanie p. obserwujemy w Ameryce Północnej. W Stanach Zjednoczonych protestanci stanowią 56% mieszkańców, nie mniej jednak najliczniej występują baptyści (Mississipi, Alabama, Georgia), metodyści i luteranie. W Kanadzie dominują katolicy, ale udział protestantów także jest znaczący (32% ludności). Najwięcej wiernych skupia Zjednoczony Kościół Kanady, lecz spore znaczenie mają również: Kościół anglikański, baptyści, prezbiterianie, luteranie, zielonoświątkowcy. Spory udział mają protestanci w Australii