Definicja Mierniki Życia Poziomu

Co to znaczy POZIOMU ŻYCIA MIERNIKI: zespół wyznaczników odzwierciedlających stopień zaspokojenia konkretnych potrzeb socjalnych (mierniki cząstkowe) albo pewnej ekipy potrzeb (mierniki syntetyczne). Mierniki syntetyczne, na przykład indeks rozwoju społecznego (HDI), indeks ubóstwa (HPI), zbudowane są w oparciu o zespół wybranych kryteriów cząstkowych. Przyjęte do badania cechy mogą mieć charakter stymulanty (im wyższa wartość cechy, tym lepiej), albo także destymulanty (im wyższa wartość cechy, tym gorzej, a im niższa jej wartość, tym lepiej). Przykładowe cząstkowe mierniki stopnia zaspokojenia konkretnych potrzeb socjalnych (→ potrzeb klasyfikacja) to: w dziedzinie wyżywienia – przeciętne dobowe spożycie kalorii na 1 mieszkańca (stymulanta), udział kosztów na żywność w strukturze kosztów gospodarstw domowych (destymulanta, → prawo Engla); w dziedzinie warunków mieszkaniowych – przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań w m2, przeciętna liczba izb w mieszkaniu, odsetek mieszkań zaopatrzonych w łazienkę, odsetek mieszkań zaopatrzonych w centralne ogrzewanie, przeciętna liczba izb na osobę (stymulanty), przeciętna liczba osób na 1 izbę (destymulanta); w dziedzinie opieki zdrowotnej – łóżka w szpitalach ogólnych na 10 tys. ludności, liczba lekarzy przypadająca na 10 tys. ludności (stymulanty), przeciętna liczba ludności przypadająca na 1 lekarza (destymulanta), umieralność niemowląt (destymulanta), przeciętny czas trwania życia (stymulanta); w dziedzinie nauki → współczynnik skolaryzacji, liczba studentów na 10 tys. ludności (stymulanty), odsetek ludności dorosłej nie umiejącej czytać i pisać (destymulanta); w dziedzinie jakości środowiska – powierzchnia parków i zieleńców w mieście w m2 na 1 mieszkańca (stymulanta), emisja zanieczyszczeń pyłowych w tys. ton na jednostkę powierzchni na rok (destymulanta). Dobór m.p.ż. do konkretnego badania zależy od: skali przestrzennej – państwo, obszar, skala lokalna (w mniejszych skalach przestrzennych rośnie rola potrzeb, które wymagają częstego zaspokajania i ich dostępności przestrzennej); od osiągniętego poziomu rozwoju gospodarczego; od mechanizmu wartości, konwencji obowiązujących w danym społeczeństwie; od indywidualnej charakterystyki osób (wiek, płeć, skład rodziny). W porównaniach międzynarodowych przeważnie użytkowanym m.p.ż. jest → wytwór krajowy brutto w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W państwach bogatych przekracza on 12 tys. USD/1 mieszk., nie mniej jednak w Stanach Zjednoczonych wynosi około 36 tys. USD/1 mieszk., w Norwegii 43 tys. a w Japonii 31 tys. Państwa średnio zamożne posiadają PKB w wysokości 4–12 tys. USD/1 mieszkańca, na przykład Polska 5 tys. USD/1 mieszk., Słowacja 4 tys., Argentyna 8 tys. W niewiele zamożnych państwach PKB waha się w przedziale 1–4 tys. USD/1 mieszkańca (Turcja 3 tys. USD/1 mieszk., Rumunia 2 tys., Tajlandia 2 tys.). Państwa biedne wypracowują PKB poniżej 1 tys. USD/1 mieszkańca, nie mniej jednak w wielu z nich PKB wynosi poniżej 300 USD/1 mieszkańca (między innymi Etiopa, Somalia, Burkina Faso, Gambia, Mali, Niger, Sierra Leone, Rwanda, Burundi, Mozambik, Tanzania, Malawi, Zambia, Kambodża, Nepal, Bhutan, Myanmar, Bangladesz, Haiti). Połowa światowego produktu jest kontrolowana poprzez raptem 10% ludności świata, zaś 20% najbogatszej ludności świata kontroluje aż 86% produktu światowego