Definicja Chrześcijaństwo

Co to znaczy CHRZEŚCIJAŃSTWO: → monoteistyczna (jeden Bóg w trzech Osobach), światowa religia, której początek dał Jezus z Nazaretu, nazwany Chrystusem. Jego narodziny wyznaczają początek naszej ery, tj. ery po Chrystusie. Pierwsi chrześcijanie (którymi byli → Żydzi; → judeochrześcijanie) uważali nauki Jezusa za kontynuację i odnowienie → judaizmu. Podstawą tej nauki było stwierdzenie, że Bóg jest miłością, a przeznaczeniem człowieka jest życie wieczne z Bogiem. Drogowskazem moralnym ku zbawieniu jest 10 przykazań danych przez Boga na Górze Synaj oraz Kazanie na Górze. Jezus uznawał się za Syna Bożego, co spowodowało, że Sanhedryn tej nauki nie uznał. Żydzi oczekiwali mesjasza politycznego, który miał ich poprowadzić do walki z rzymskim najeźdźcą, natomiast Jezus, chciał zbawić lud i doprowadzić go do Królestwa Bożego. Wydany Rzymianom, umarł na krzyżu, który stał się najważniejszym symbolem ch. Najwyższą prawdą wiary ch. jest wiara w zbawczą śmierć Chrystusa, która była ofiarą za grzechy ludzkie, oraz w jego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie. Stopniowo nauki Jezusa zaczęły się upowszechniać wśród innych narodów, które zostały zwolnione z przestrzegania prawa Mojżeszowego w 49 r., co stanowiło ważny krok do oddzielenia ch. od judaizmu. Ideę mesjanizmu zaczęto odnosić nie do wyzwolenia narodowego Żydów, ale początkowo do wyzwolenia wszystkich ludów spod ucisku społecznego i nędzy, co wkrótce zastąpiono ideą mesjanizmu duchowego. Wyzwolenie duchowe, odrodzenie do nowego życia daje ludziom zbawienie i życie wieczne w niebie. Przesuwając kwestię sprawiedliwości społecznej na życie pozagrobowe i czyniąc wszystkich równymi wobec Boga, ch. szerzyło się wśród biednych i bogatych, wolnych i niewolników, a łącząc wszystkie narody i klasy społeczne, stało się → religią światową. Ch. szerzyło się szybko na Bliskim Wschodzie, w Grecji, Macedonii, Egipcie, czyli głównie w obrębie oddziaływania kultury greckiej, stąd wiele terminów w ch. pochodzi z greki. W cesarstwie rzymskim chrześcijanie byli początkowo prześladowani, gdyż uważano, że nie oddając czci bóstwom politeistycznym ani cesarzowi, lekceważą bogów, przez co sprowadzają nieszczęścia. Dopiero w 311 r. cesarz Galeriusz wydał edykt tolerancyjny, który zezwalał chrześcijanom na swobodne wyznawanie swojej wiary. Wówczas było już około 10 mln chrześcijan. Pierwszym cesarzem, który uznał nową religię, był Konstantyn Wielki. W 390 r. ch. stało się religią panującą w całym cesarstwie rzymskim. Teodozjusz I w 392 r. podniósł ch. do rangi religii państwowej. W I w. n.e. spisano Ewangelię (Nowy Testament). Gminy chrześcijańskie, powstające w całym basenie Morza Śródziemnego, były od siebie niezależne i dążyły do pozyskania nowych wyznawców poprzez działalność misyjną. Pod koniec II w. na czele gmin stali biskupi, którzy musieli się liczyć z autorytetem biskupów największych gmin: Antiochii, Aleksandrii, Rzymu i Efezu. Z czasem największą rolę przypisywano biskupowi Rzymu jako następcy świętego Piotra. Od końca II w. w obrębie ch. prowadzone były spory doktrynalne, dotyczące najtrudniejszych prawd wiary, tj. prawdy o Trójcy Świętej oraz o boskiej i jednocześnie człowieczej naturze Jezusa. Prowadziły one do licznych rozłamów, zwłaszcza po czwartym soborze powszechnym chalcedońskim w 451 r. odseparowały się od ówczesnego ch. Kościoły w Armenii, Mezopotamii, Syrii, Egipcie, Etiopii (→ staroorientalne Kościoły wschodnie). Sobory powszechne w IV i V w. doprowadziły jednak do wykrystalizowania dogmatów kościelnych ch., a także do ustalenia jedności → Kościoła. Doktryna całego ch. została ukształtowana w pierwszym tysiącleciu n.e. na siedmiu najważniejszych soborach powszechnych – pierwszy odbył się w 325 r. w Nicei, a siódmy w Konstantynopolu w 692 r. Ten ostatni sobór ujawnił narastające różnice między Kościołem w cesarstwie wschodnim a zachodnim, najostrzej przejawiające się w rywalizacji stolicy cesarstwa wschodniego w Konstantynopolu z Rzymem o pry-mat w Kościele. Ostatecznie w 1054 r. nastąpił rozłam (schizma) ch. na dwa Kościoły: wschodni, który uznając się za spadkobiercę prawdziwej wiary, nazwał się prawosławnym (→ prawosławie) i zachodni, zwany odtąd rzymskokatolickim (→ katolicyzm). Chrześcijanie zamieszkujący cesarstwo bizantyjskie oraz kraje, które przyjęły chrzest z Konstantynopola (m.in. Ruś Kijowska), zerwali łączność z Rzymem. Natomiast Kościół zachodni – rzymskokatolicki – po utracie wpływów na wsch. prowadził chrystianizację Europy. Dzięki temu postępowała centralizacja władzy biskupów Rzymu, czyli papieży. Roszczenia papieży do władzy świeckiej były coraz mocniej krytykowane, zwłaszcza w okresie Reformacji (Jan Wiklif – XIV w., Jan Hus – XIV–XV w., Marcin Luter – XV–XVI w.). W latach 1545–1563 zwołano do Trydentu sobór powszechny, na którym potwierdzono autorytet Kościoła, a w nim najwyższą władzę papieża. Ustalono ostatecznie kanon ksiąg świętych, uznając łaciński przekład Biblii za oficjalny tekst kościelny. Sobór trydencki zapoczątkował kontrreformację, czyli prąd zmierzający do wewnętrznej reformy Kościoła rzymskokatolickiego i zwalczania reformacji. Polegał on na obronie i uzasadnianiu dogmatów wiary zakwestionowanych przez reformatorów, propagandzie doktryny katolickiej, stosowaniu przymusu wyznaniowego, a wreszcie działalności Inkwizycji (powstałej w XIII w. do zwalczania herezji). Te metody walki z reformacją nie przyniosły skutku. Po wystąpieniu Lutra w 1517 r. doszło do kolejnego rozłamu w kościele i wyodrębnienia się → luteranizmu (Kościół ewangelicko -augsburski), który swym zasięgiem obejmował głównie Niemcy i Skandynawię. Wkrótce powstał → kalwinizm (Kościół ewangelicko-reformowany), rozprzestrzeniając się na Szwajcarię, Francję i Niderlandy. Król Henryk VIII oderwał Kościół angielski od zależności od papieża, tworząc → Kościół anglikański. Wyznania te zyskały miano → protestantyzmu. Odrzucały one władzę papieską, organizację kościelną oraz dotychczasowe interpretacje Pisma Świętego. Zachęcały do odczytywania Biblii na nowo, co dawało dużo możliwości interpretacyjnych, sprzyjając kolejnym podziałom. W Europie powstawanie nowych wspólnot religijnych było zarzewiem wzajemnych prześladowań i wojen religijnych prowadzących do trwałego podziału na kraje katolickie i protestanckie. W okresie oświecenia i po rewolucji francuskiej w wielu krajach następowała → laicyzacja społeczeństw i dążenie do rozdzielenia państwa od Kościoła. Od XIX w. zaczął rozwijać się ruch → ekumeniczny propagujący porozumienie i współpracę między Kościołami, a w perspektywie przywrócenie jedności chrześcijan. W obrębie ch. najogólniej można wyróżnić: Kościół katolicki, staroorientalne Kościoły wschodnie, Kościół prawosławny oraz Kościoły protestanckie. Wszystkie Kościoły chrześcijańskie podkreślają swe bezpośrednie pochodzenie od Jezusa Chrystusa, wierzą w Trójcę Świętą, w której imieniu udzielają chrztu. Bóg nie tylko stworzył świat, ale także podtrzymuje jego istnienie i kieruje jego losami (opatrzność Boża). Zawarł z grzesznym człowiekiem przymierze, którego celem jest zbawienie ludzkości. Dla zbawienia człowieka posłał na świat swego Syna. Nie wszyscy jednak będą zbawieni, a Sąd Ostateczny będzie należał do Chrystusa, który powtórnie przyjdzie na świat. Bóg objawia się człowiekowi poprzez dzieje oraz słowo. Z najwyższą czcią wyznawcy wszystkich religii ch. odnoszą się do Biblii, zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu, uważając ją za objawienie Boże i prawdziwe źródło wiary. Najważniejszym świętem ch. jest Wielkanoc – święto ruchome ustalane w oparciu o kalendarz księżycowy (wpływ judaizmu). Liczbę chrześcijan szacuje się na 2020 mln wyznawców, z czego 50,7% to katolicy, 20% protestanci, 11,9% prawosławni a 17,4% stanowią pozostałe wyznania chrześcijańskie.